Di tích Phước Mỹ (Chùa Bà Sở)

Di tích chùa Phước Mỹ tọa lạc cách thành phố Trà Vinh khoảng 42km, cách thị trấn Cầu Ngang khoảng 15km về hướng đông nam thuộc ấp Bến Chùa, xã Hiệp Mỹ Tây, huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh.

Chùa Phước Mỹ còn gọi là chùa Cây Quăn hay chùa Bà Sở được bà Phạm Thị Đồ còn gọi là Bà Sở tạo dựng vào năm 1886.

Ngay khi Chi bộ Hiệp Mỹ ra đời, Chi bộ đã chọn chùa là một trong những địa điểm hội họp, tuyên truyền phát động các phong trào đấu tranh đòi dân sinh dân chủ, đòi giảm tô giảm thuế được quần chúng nhân dân hưởng ứng mạnh mẽ.

Sau khởi nghĩa Nam Kỳ phong trào cách mạng lắng xuống, chùa Phước Mỹ đón đồng chí Tám Sự được trên điều về vào trụ trì chùa nhằm che mắt địch hoạt động gầy dựng lại cơ sở. Đồng chí được bà con phật tử nuôi chứa, chở che.

Chuẩn bị cho cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám, Huyện ủy Cầu Ngang phân công đồng chí Hai Thúc tổ chức cuộc họp để chỉ đạo xã Hiệp Mỹ nổi dậy cướp chính quyền. Ngày 27/8/1945, dưới sự chỉ huy của đồng chí Huỳnh Văn Quới lực lượng trong xã trong đó có bà con phật tử chùa Phước Mỹ với giáo mác, gậy gộc đã trương băng cờ khẩu hiệu kéo về chợ Ô Lắc cướp chính quyền, chiếm trụ sở làng Hiệp Mỹ buộc địch giao chính quyền vào ngày 28/7/1945.

Trong công cuộc “Trường kỳ kháng chiến” chống Pháp, để khống chế phong trào cách mạng trong vùng, tháng 6/1951 thực dân Pháp đưa bọn Leon Leroy (UMDC) từ Bến Tre sang dùng tàu theo sông Thâu Râu vào đóng đồn tại chùa Phước Mỹ. Nhưng chỉ một tháng sau với sự hỗ trợ của bà con phật tử, Đại đội 380 của ta đã tập kích đồn làm địch thương vong nặng.

Bước sang giai đoạn chống Mỹ chùa Phước Mỹ tiếp tục là trụ sở, là địa điểm dừng chân đóng quân của nhiều cơ quan như: Huyện đội, Hậu cần, Dân y, Công trường huyện; Xã ủy, Huyện ủy, Tỉnh ủy…

Tháng 8/1962, để chỉ đạo phong trào phá ấp chiến lược, Xã ủy Hiệp Mỹ tổ chức cuộc họp tại chùa để Huyện ủy triển khai chỉ đạo. Sau đó phong trào đấu tranh bức rút đồn bót, phá ấp chiến lược dấy lên rầm rộ, đến cuối năm 1963 có 6/9 ấp của xã được giải phóng.

Tháng 3/1968, Tỉnh ủy cử đồng chí Dương Văn Phan – Phó ban Tổ chức Tỉnh ủy về chùa triển khai nghị quyết và chỉ đạo các xã bao vây đánh đồn bót, vận động binh lính quay về với gia đình.

Ngày 27/7/1968, địch mở cuộc càn quét vào vùng căn cứ Rừng Làng – Hiệp Mỹ có trực thăng yểm trợ. Cuộc càn quét, bắn phá đã làm ngôi chùa hư hỏng nặng, nhiều tượng phật bị vỡ.

Cũng tại chùa, ngày 5/12/1974 đồng chí Nguyễn Trường Thọ – Phó Bí thư Tỉnh ủy, chính trị viên Tỉnh đội tổ chức cuộc họp với Thường vụ Huyện ủy, Ban chỉ huy các Tiểu đoàn 501, 512, 509 triển khai kế hoạch giải phóng nông thôn, giải phóng Cầu Ngang.

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, chùa Phước Mỹ là cơ sở của cách mạng, là địa điểm dừng chân đóng quân của nhiều đơn vị. Các vị sư, phật tử hết lòng đùm bọc, chở che và đóng góp tiền của phục vụ kháng chiến. Có nhiều đồng chí trong Ban Quản trị chùa là Đảng viên tiêu biểu như: đồng chí Nguyễn Văn Bá, Nguyễn Thị Phương, Nguyễn Văn Yến, Nguyễn Văn Thạch, Mai Văn Phương, Nguyễn Văn Tịnh…

Ngày 10/12/2004, Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định số 2513/QĐ-CTT xếp hạng chùa Phước Mỹ là di tích cấp tỉnh thuộc loại hình di tích lịch sử.