Di tích Lăng Ông Cồn Tàu

Di tích Lăng ông Cồn Tàu nằm cách thành phố Trà Vinh khoảng 52km về hướng đông, cách trung tâm thị xã Duyên Hải khoảng 13km về hướng đông bắc thuộc ấp Cồn Tàu, xã Trường Long Hòa, thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh.

Lăng ông Cồn Tàu được những cư dân đến đây khai hoang lập nghiệp đại diện là ông Nguyễn Văn Siên, Nguyễn Văn Ngạt đứng ra xây dựng vào năm 1870 trong khuôn viên rộng 1.299,3m². Lăng ông Cồn Tàu thờ “Đại Càn Quốc Gia Nam Hải”, tức cá voi hay cá ông.

Từ những ngày tiền khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945, Lăng ông Cồn Tàu được cách mạng sử dụng làm hội quán để tập hợp Thanh niên Tiền phong luyện tập võ nghệ và nổi dậy cướp chính quyền địch, tiêu biểu trong trong Ban hội Lăng Ông có ông Nguyễn Văn Kiêu, Nguyễn Văn Phĩ, Nguyễn Văn Thinh, Phan Văn Thăng, Nguyễn Văn Nhiệm.

Năm 1947, Lăng ông Cồn Tàu được cách mạng sử dụng làm kho chứa lúa gạo để vận chuyển tiếp tế cho Trung Bộ. Sang năm 1948, đây là nơi giam giữ tù binh Pháp nên địch đã mở các cuộc càn quét và đốt bỏ Lăng Ông. Những cột gỗ bằng cây căm xe sau này trong cuộc kháng chiến chống Mỹ (1965) chính quyền cách mạng tạm mượm để chế tạo vũ khí (làm đuôi lăn xà bom).

Đặc biệt, trong giai đoạn Trà Vinh mở bến tiếp nhận vũ khí từ miền Bắc chuyển vào (Đường Hồ Chí Minh trên biển) thì Lăng ông Cồn Tàu là địa điểm cất giấu vũ khí.

Chuẩn bị cho việc xây hầm cất giấu vũ khí, tổ chức phân công đồng chí Dương Tấn Đạt (Tư Đạt) – Trung đội trưởng Trung đội B8 (Trung đội kho) đến liên hệ với ông Nguyễn Văn Kiêu (Bảy Kiêu) người trong Ban hội Lăng Ông xin số gạch trước đây xây lăng nhưng đã bị sụp đổ, đồng thời cho người đi xin gạch ở các đình miếu trong khu vực, đi xin sắt (sắt đỏi đáy) của các gia đình làm nghề đóng đáy, song song đó đồng chí nhờ người quen vào chợ Duyên Hải mua xi măng và mua thêm sắt.

Tổ làm hầm gồm 07 người: Dương Tấn Đạt, Trần Văn Lộc (Sáu Lộc), Phạm Văn Liên (Năm Liên), Dương Văn Tiều (Hai Tiều), Trần Văn Bay (Tám Bay), Hai Liên, Hai Hồng do đồng chí Dương Tấn Đạt phụ trách. Dưới sự chỉ đạo của đồng chí Dương Tấn Đạt ta đã bí mật làm một hầm bí mật có chiều rộng 2,5m, chiều dài 5,5m, chiều cao 1,3m tại Lăng Ông ở vị trí tiếp giáp giữa chánh tẩm và võ ca hiện nay. Hầm chứa được khoảng 5 tấn vũ khí gồm các loại như: súng cacbin, súng trường bá đỏ, thủy lôi, mìn, lựu đạn,…

Hầm chứa vũ khí tại Lăng ông Cồn Tàu được sử dụng và tồn tại từ khi xây dựng đến ngày đất nước thống nhất (30/4/1975). Đây là một trong những kho (trạm) tiếp nhận, trung chuyển hàng chục tấn vũ khí từ kho Cồn Tàu rồi vận chuyển đi các nơi khác. Sau ngày đất nước thống nhất, trong hầm còn 50 khẩu súng các loại. Đồng chí Dương Tấn Đạt đã bàn giao lại cho đồng chí Võ Thành Đang (Năm Đang) lúc này là Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Trường Long Hòa, huyện Duyên Hải. Lăng Ông cũng được bà con sửa chữa lại, tiếp tục thờ cúng.

Đến năm 2002, Ban hội Lăng ông Cồn Tàu gom góp kinh phí tiến hành nâng cấp sửa chữa chánh tẩm, nhà võ ca, nhà trù nhưng vẫn giữ lại phần hầm chứa vũ khí.

Di tích Lăng ông Cồn Tàu đã đóng góp một phần đáng kể cho danh hiệu Trường Long Hòa sắt thép, danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân của xã Trường Long Hòa nói riêng và huyện Duyên Hải nói chung.

Ngày 23/12/2015 Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 4482/QĐ-BVHTTDL xếp hạng Lăng ông Cồn Tàu là di tích lịch sử cấp quốc gia thuộc hệ thống Bến tiếp nhận vũ khí Cồn Tàu (Đường Hồ Chí Minh trên biển).