Di tích Ban An ninh tỉnh Trà Vinh

Di tích Ban An ninh tỉnh Trà Vinh nằm cách thành phố Trà Vinh khoảng 66km về hướng Đông Nam, cách trung tâm huyện Duyên Hải khoảng 20km  thuộc ấp Đông Thành, xã Đông Hải, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh.

Sau phong trào Đồng khởi, lực lượng cách mạng miền Nam có bước phát triển. Để đáp ứng nhu cầu trong giai đoạn mới, cần thiết phải có một lực lượng để tham mưu cho Đảng và làm nồng cốt cho phong trào quần chúng, đấu tranh đánh bại âm mưu, thủ đoạn hoạt động tình báo, gián điệp của địch, bảo vệ căn cứ, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân.

Chấp hành Chỉ thị số 01 ngày 14/6/1961 của Xứ ủy, lực lượng Ban An ninh tỉnh Trà Vinh được thành lập tại ấp Giồng Giếng, xã Trường Long Hòa gồm 30 đồng chí do đồng chí Hồ Nam (Năm Đạt) – Tỉnh ủy viên làm Trưởng ban, đồng chí Trần Văn Trinh (Năm Ruộng) làm Phó ban.

Ngay sau khi Ban An ninh tỉnh chính thức thành lập, các đồng chí lãnh đạo của Ban đã xúc tiến xây dựng bộ máy. Cuối tháng 6/1961, Đội Bảo vệ Tỉnh ủy thuộc Ban An ninh ra đời do đồng chí Nguyễn Văn Năm (Năm Thẹo) phụ trách. Đầu tháng 7/1961, Văn phòng Ban An ninh cũng thành lập tại khu vườn nhà ông Trương Văn Mẹo (ông Ba Khoai) ở ấp Mù U, xã Trường Long Hòa (nay là ấp Đông Thành, xã Đông Hải) do đồng chí Huỳnh Quang Minh (Bảy Minh) phụ trách. Cũng trong tháng 7/1961, các tổ, đội sơ khai được hình thành như: Tổ Cán bộ hỏi cung do đồng chí Hai Ấn phụ trách, Tổ Bảo vệ chính trị do đồng chí Nguyễn Thị Nhỏ (Tư Ốm), Trại giam tỉnh do đồng chí Nguyễn Văn Trung (Tư Trắng) đảm trách. Song song đó việc hình thành các bộ phận trực thuộc Ban An ninh tỉnh, bộ máy an ninh cấp huyện, xã cũng thành lập và dần dần được củng cố. Đến tháng 11/1962, Đội Trinh sát vũ trang cũng ra đời do đồng chí Sáu Nhỏ làm đội trưởng.

Ngay từ khi ra đời, mặc dù nhiệm vụ trọng tâm thời gian đầu là xây dựng lực lượng và đào tạo cán bộ, song Thường trực Ban An ninh tỉnh đã chỉ đạo các hoạt động của Ban trong toàn tỉnh, chủ động khắc phục khó khăn làm tốt công tác vận động nhân dân, vận động quần chúng trong tôn giáo, dân tộc, kết hợp phát động quần chúng nổi dậy chống phá ấp chiến lược, dồn dân lập ấp, đồng thời vạch trần âm mưu chia rẽ của địch. Mỗi đơn vị trực thuộc của Ban An ninh tỉnh có nhiệm vụ khác nhau nhưng chung quy nhằm phục vụ cho yêu cầu chủ động tấn công địch, bảo vệ Đảng, bảo vệ cách mạng và nhân dân.

Căn cứ Mù U hiện nay được xây dựng thành khu di tích Ban An ninh tỉnh Trà Vinh là địa điểm khởi nguồn, là địa bàn quan trọng, nơi đứng chân lâu nhất của Ban An ninh Trà Vinh (1961- 1965). Từ căn cứ này, Ban An ninh tỉnh đã đề ra nhiệm vụ và chỉ đạo cho toàn bộ lực lượng an ninh Trà Vinh, đồng thời tham mưu Tỉnh ủy chỉ đạo kháng chiến.

Song song đó, dưới sự lãnh đạo của Ban An ninh, lực lượng An ninh Trà Vinh đã đánh nhiều trận oanh liệt, diệt nhiều tên đầu sỏ ác ôn, tiêu biểu như: Năm 1963, Đội Trinh sát vũ trang tỉnh tiêu diệt tên Hiển cảnh sát, Chánh quản ác ôn ở xã Ngũ Lạc, huyện Duyên Hải. Đồng chí Nguyễn Văn Điều, đội viên An ninh vũ trang anh dũng chiến đấu và đã hy sinh ở vùng ven thị xã Trà Vinh để bảo vệ an toàn cho cán bộ lãnh đạo Tỉnh ủy là đồng chí Bảy Tâm. Đặc biệt, vào năm 1963, Trà Vinh mở bến tiếp nhận vũ khí, phương tiện chiến tranh, thuốc men từ miền Bắc chở vào cung cấp cho chiến trường miền Nam. Đồng chí Nguyễn Văn Tiết (Ba Trắng) được Tỉnh ủy phân công theo dõi và tham gia chỉ đạo công việc này. Đồng chí bố trí lực lượng an ninh, tăng cường quản lý đối tượng làm trong sạch địa bàn, vận động lựa chọn quần chúng tốt tham gia cất giấu và vận chuyển vũ khí, đồng thời lực lượng an ninh còn bảo vệ cho các lực lượng đến nhận hàng. Năm 1964, lực lượng an ninh bắt một toán người nhái do tên Võ Hiệp cầm đầu xâm nhập bằng đường biển vào vùng giải phóng Duyên Hải để điều tra, phát hiện những địa điểm tiếp nhận vũ khí. Cuối năm 1965 đầu năm 1966, An ninh tỉnh phối hợp với lực lượng quân đội bóc gỡ mạng lưới nội gián của tên Hồ Hải, tham mưu phó Tỉnh đội Trà Vinh phụ trách quân báo, góp phần làm trong sạch nội bộ trong quân đội và các cơ quan cách mạng trong tỉnh, tạo sự tin tưởng trong các cấp lãnh đạo.

Sau năm 1965, Ban An ninh lần lược di chuyển nhiều nơi như: ấp 15, xã Long Hữu, huyện Duyên Hải; ấp Sóc Tràm, xã Hùng Hòa, huyện Tiểu Cần; ấp Bình Hội, xã Huyền Hội, ấp Rạch Rô, xã Nhị Long, huyện Càng Long… tiếp tục xây dựng phát triển lực lượng lớn mạnh, tổ chức đánh địch giành nhiều thắng lợi, kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, góp phần làm nên trang sử Trà Vinh vẻ vang anh dũng.

Năm 2014 Công an tỉnh Trà Vinh đầu tư kinh phí 2,2 tỷ đồng xây dựng khu di tích trên diện tích 1.000m² gồm các hạng mục: cổng rào, bia, nhà sinh hoạt, nhà vệ sinh, sân đường nội bộ.

Ngày 27/6/2016, Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định số 1334/QĐ-UBND xếp hạng Ban An ninh tỉnh Trà Vinh là di tích lịch sử cấp tỉnh thuộc loại hình di tích lịch sử.