Di tích Căn cứ Tỉnh ủy Trà Vinh (Căn cứ Giồng Giếng)

Di tích Căn cứ Tỉnh ủy Trà Vinh hay Căn cứ Giồng Giếng nằm cách thành phố Trà Vinh khoảng 70km, cách thị xã Duyên Hải khoảng 8km về hướng đông nam thuộc ấp Giồng Giếng, xã Dân Thành, thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh.

Đầu năm 1958, Tỉnh uỷ quyết định chọn ấp Giồng Giếng, ấp Mới xã Trường Long Hoà (nay là xã Dân Thành) để củng cố, mở rộng vùng căn cứ địa đứng chân lãnh đạo quân dân kháng chiến. Nơi Thường trực Tỉnh ủy ở làm việc là khu vực vuông nhà và khu rừng phía sau nhà ông Lê Văn Thân.

Các bộ phận của Tỉnh uỷ giai đoạn này gồm: bảo vệ, giao liên, văn thư, điện đài, nghiên cứu, cơ yếu và căn cứ. Lực lượng bảo vệ có các đồng chí: Nguyễn Văn Năm (Năm Thẹo), Tám Bắc, Chín Liêm, Hai Tâm… Đến tháng 02/1961, do nhu cầu tình hình thực tế, Đội bảo vệ Tỉnh uỷ thuộc Ban An ninh tỉnh chính thức thành lập gồm các đồng chí: Lưu Sáng Tỏ, Nguyễn Văn Liêu, Nguyễn Trọng Khỏe, Lê Minh Hoàng, Tám Bắc, Chín Liêm, Ba Trực, Năm Tâm, … do đồng chí Trần Văn Long (Chín Liêm) làm đội trưởng. Bộ phận giao liên có đồng chí Ba Phóng, Tám Lùn. Khi có giao liên bán khai, bộ phận giao liên do đồng chí Ba Thu phụ trách. Bộ phận điện đài do đồng chí Nguyễn Hồng Phan (Hai Phan), bộ phận nghiên cứu do đồng chí Tám Gẩm, bộ phận cơ yếu do đồng chí Lữ Thành Tâm, bộ phận căn cứ do đồng chí Huỳnh Quang Tấn và bộ phận văn thư do đồng chí Nguyễn Văn Hạt phụ trách.

Cạnh trước hướng Đông nam – tây bắc di tích

Ngày 14/5/1959, Tỉnh uỷ chỉ đạo thành lập và tổ chức lễ ra mắt đơn vị lực lượng vũ trang của tỉnh mang tên Tiểu đoàn Cửu Long do đồng chí Phan Quốc Hùng chỉ huy.

Giữa năm 1959, Tỉnh uỷ quyết định thành lập Trường Đảng tỉnh và mở các khóa huấn luyện bồi dưỡng cán bộ nhằm kịp thời cung cấp cho cán bộ đảng viên những thông tin cần thiết để lãnh đạo đấu tranh. Trường Đảng do đồng chí Tăng Hồng Phúc – Phó Bí thư Tỉnh uỷ trực tiếp điều hành.

Sau khi nhận được chỉ thị của Liên Tỉnh uỷ miền Tây Nam Bộ, chỉ thị cho các tỉnh lãnh đạo toàn dân nổi dậy Đồng khởi, đồng chí Trần Văn Long – Bí thư Tỉnh uỷ chủ trì cuộc họp Tỉnh uỷ mở rộng tại Giồng Giếng và chọn Mỹ Long huyện Cầu Ngang làm địa bàn trọng điểm đột phá đầu tiên. Sau Đồng khởi, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tỉnh Trà Vinh được thành lập do đồng chí Lui Sarat làm Chủ tịch. Các thành viên của Mặt trận cũng được tổ chức và phát triển nhanh chóng như: Hội Nông dân Giải phóng, Hội Phụ nữ Giải phóng, Hội những người Công giáo kính chúa yêu nước, Hội Đoàn kết Sư sãi yêu nước…

Sau Đồng khởi từ Căn cứ Giồng Giếng, Tỉnh ủy chỉ đạo kiện toàn hệ thống tổ chức, ban chỉ huy quân sự được kiện toàn từ tỉnh đến huyện, xã, ấp. Các tổ chức hậu cần tại chỗ khẩn trương thành lập dưới sự chỉ huy của đồng chí Bảy Bầu gồm các tiểu ban: quân lương, quân trang, quân y, bệnh xá quân y.

Tháng 10/1960, Ban Chỉ huy Quân sự tỉnh mở trường huấn luyện chiến sĩ mới, tháng 01/1961 tiếp tục mở trường đào tạo cán bộ tiểu đội trưởng, tháng 3/1961 mở trường đào tạo đặc công và cơ quan an ninh trực thuộc Tỉnh ủy cũng được thành lập. Cũng đầu năm 1961, Tỉnh uỷ thành lập đoàn vận tải đường biển làm nhiệm vụ chuyển vũ khí từ Bắc vào Nam (Đường Hồ Chí Minh trên biển).

Cuối năm 1962, xuất phát từ tình hình thực tế, Tỉnh uỷ quyết định chuyển dần các bộ phận từ Giồng Giếng về vùng khác. Đến cuối năm 1964 thì toàn bộ các bộ phận của Tỉnh uỷ rời khỏi Căn cứ Giồng Giếng, kết thúc một giai đoạn lịch sử với những thắng lợi quan trọng.

Ngày 26/6/2007, Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định số 921/QĐ-UBND xếp hạng Căn cứ Tỉnh ủy Trà Vinh là di tích cấp tỉnh thuộc loại hình di tích lịch sử.

Căn cứ Giồng Giếng đã được quy hoạch trên diện tích hơn 2,5 héc ta với nhiều hạng mục như: hầm trú ẩn, nhà làm việc của Tỉnh uỷ, nhà trưng bày, nhà dừng chân,… đang trồng lại rừng để từng bước phục hồi.