Di tích Đình Long Đức (Thành Hoàng Miếu)

Tên gọi Đình Long Đức là tên gọi theo địa danh làng Long Đức, một trong 10 làng thuộc tổng Trà Nhiêu, tỉnh Trà Vinh. Làng Long Đức trước năm 1920 có tên gọi là làng Minh Đức. Đình Long Đức hiện tại tọa lạc ở số 08 đường Phạm Hồng Thái, khóm 3, phường 2, thành phố Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh. Đình nằm tại trung tâm thành phố Trà Vinh, cách chợ Trà Vinh khoảng 400m về hướng Tây.

Đình Long Đức được xây dựng vào khoảng thập niên 20 – 30 thế kỷ XIX. Hiện tại, trong đình còn lưu một sắc thần thời Khải Định (1917). Đến ngày ngày 22/3 năm Kỷ Mão (1939) đình được xây dựng lại, từ đó đến nay vẫn giữ nguyên kiểu dáng kiến trúc, chỉ sơn lại vào năm 1980, sửa chữa mái ngói và lát lại nền nhà vỏ ca vào năm 2008, sơn và sửa chữa mái đồng thời lát lại nền chánh tẩm năm 2019. Khuôn viên đình rộng 2.083.2m², có kiến trúc kiểu nhà sắp đọi mặt quay về hướng Bắc gồm Vỏ ca và Chánh tẩm

Vỏ ca và Chánh tẩm đều được xây dựng theo kiểu nhà xiêng trính (nhà rường), mặt tiền sảnh có 03 cửa ra vào, cửa chính hình chữ nhật theo chiều đứng làm bằng gỗ mỗi bên 03 cánh. Cột cái, cột hàng nhì, cột hàng ba và các bộ phận kết cấu khung sườn như: trính, xiêng, kèo, đòn tay, rui, mè làm bằng gỗ.

Mái lợp ngói âm dương tiểu đại, bịt đầu mái là loại ngói tráng men xanh ngọc. Trên đỉnh mái vỏ ca có gắn hai tượng gốm Nguyệt Thần (Bà Nguyệt), Nhật Thần (Ông Nhật) và gắn tượng gốm song long tranh châu. Trên diềm mái chánh tẩm gắn hai tượng gốm sư tử, hai tượng gốm lân, giữa đỉnh mái gắn tượng gốm song long tranh châu, hai bên cuối diềm mái mỗi bên gắn một tượng gốm cá hóa long.

Nội thất chánh tẩm chia làm ba gian, gian giữa thờ Thần “Thành Hoàng Bổn Cảnh”, gian tả thờ Tiền Hiền và Tả Ban, gian hữu thờ Hậu Hiền và Hữu Ban. Bàn thờ, tủ thờ, áng thờ đều bằng gỗ, sơn son thiếp vàng, chạm trổ đề tài tứ linh là bốn con thú linh (Long: cao quý, uy nghiêm; Lân: Kiên cường, kiêu hãnh; Quy: bền vững, trường tồn; Phượng: khôn ngoan, hạnh phúc), các bức bao lam bằng gỗ chạm thủng đề tài song long tranh châu, sơn son thếp vàng, các dải băng hoa văn điêu khắc trên gỗ chạm thủng với nhiều mảng ghép lại họa tiết hoa lá, muông thú và hồi văn rất kỳ công, đặc sắc. Các cột gỗ đều có các tấm liễn đối áp cột bằng gỗ chạm khắc đề tài tứ linh sơn son thếp vàng, các bức tranh vẽ đề tài trúc tước, biểu ý cho sự thăng tiến và trúc mai biểu trưng cho tiết tháo của người quân tử, … các bức hoành phi gỗ viết chữ vàng trên nền sơn son như “Quốc thái dân an”, “Uy linh”, “Anh linh hiển hách”, “Thần Ân Hạo Đãng”… Sự hiện diện của cặp quy hạc bằng gỗ đứng trên lưng quy, biểu trưng cho sự sống lâu, là hợp thể không gian thời gian “vũ trụ”, biểu trưng cho sự trường tồn vĩnh cửu.

Ngoài ra còn có tranh đề tài bát tiên, Tào Quốc Cựu cưỡi hươu cầm ngọc quyển, Lý Thiết Quài cưỡi tượng cầm bầu trói, Hàn Tương Tử cưỡi công thổi sáo và Hà Tiên Cô cưỡi phụng cầm hoa sen, Trương Quả Lão cưỡi lừa cầm sênh, Hán Chung Ly cưỡi sư tử cầm quạt, Lam Thái Hòa cưỡi phung cầm giỏ hoa và Lã Đồng Tân cưỡi hạc cầm phất trần.

Ngày 29/06/2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 1989/QĐ-BVHTTDL, xếp hạng Đình Long Đức là di tích cấp quốc gia thuộc loại hình kiến trúc nghệ thuật.